W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i społecznej, inwestorzy coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na potencjalne zyski finansowe, ale również na wpływ swoich inwestycji na świat. Zrównoważone inwestowanie polega na osiągnięciu zwrotu finansowego z inwestycji w działalność gospodarczą przyczyniającą się do osiągnięcia celów ochrony środowiska i polityki społecznej, która nie szkodzi w znaczny sposób żadnemu z takich celów. Co więcej, spółki, w których dokonano inwestycji, muszą przestrzegać dobrych praktyk zarządzania.

Zrównoważone inwestowanie oznacza, że oprócz pomnożenia swojego kapitału należy mieć na uwadze również ryzyka z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG). Nadrzędnym celem jest sprawienie, aby pieniądze miały pozytywny wpływ na świat i nie finansowały działań szkodzących środowisku, społeczeństwu i przyrodzie. 

Coraz więcej mówi się o inwestowaniu zrównoważonym, ponieważ konsumenci są bardziej świadomi szkodliwego wpływu niektórych działań na środowisko i ekosystemy. Jak wynika z najnowszego raportu Morgan Stanley^[1] ponad trzy czwarte inwestorów indywidualnych na świecie twierdzi, że chce inwestować w spółki lub fundusze, które chcą wywierać pozytywny wpływ na środowisko lub społeczeństwo. 

Spektrum zrównoważonych inwestycji jest szerokie. Inwestorzy mogą stosować różne metody oceny skuteczności zrównoważonych inwestycji w zależności od kwestii, które są dla nich ważne.

Ustalenie swoich priorytetów dotyczących zrównoważonego rozwoju stanowi istotny aspekt dostosowywania strategii inwestycyjnej do własnych celów. Czy interesujesz się przeciwdziałaniem zmianie klimatu? A może chciałbyś wspierać lokalne inicjatywy społeczne? Wyznawane przez Ciebie wartości mogą wpłynąć na to, gdzie zainwestujesz swoje pieniądze.

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych (SFDR)^[2] opracowanym przez Komisję Europejską za zrównoważoną uznaje się inwestycję, która:

1. przyczynia się do osiągnięcia celu środowiskowego, np. produkcji energii odnawialnej lub budowy tanich mieszkań w krajach rozwijających się;

2. nie czyni poważnych szkód względem innych celów środowiskowych ani społecznych. Unika się więc inwestycji np. w spółki, które łamią prawa człowieka lub szkodzą środowisku;

3. dotyczy spółki przestrzegającej dobrych praktyk zarządzania, w której nie dochodzi do oszustw czy łapownictwa i na której nie ciążą zarzuty o korupcję. 

W obliczu zwiększającej się świadomości na temat zrównoważonych inwestycji niektóre firmy oskarża się o pseudoekologiczny marketing (tzw. greenwashing), który wyolbrzymia etyczne praktyki panujące w firmie w celu przyciągnięcia konsumentów zwracających uwagę na kwestie społeczne.

Trudno samodzielnie ocenić, na ile dana inwestycja jest ekologiczna, dlatego zainwestowano biliony w fundusze ukierunkowane na kwestie ryzyk ESG, a organy nadzoru finansowego monitorują branżę inwestycyjną, aby mieć pewność, że fundusze te faktycznie inwestują w spółki mające na uwadze ryzyka ESG. Organy regulacyjne pracują również nad zwiększeniem przejrzystości branży i stosują coraz bardziej rygorystyczne kryteria oceny zrównoważonych inwestycji, dzięki czemu możemy pewniej inwestować w spółki przestrzegające wartości, które są nam bliskie. Przykładem jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/891, która wprowadza nowe standardy ujawniania informacji o zrównoważonym finansowaniu, zwiększając przejrzystość i przeciwdziałając greenwashingowi. Dyrektywa ta wymaga szczegółowego raportowania wpływu inwestycji na zmiany klimatyczne oraz ryzyk związanych z ESG.^[3]

Zrównoważone inwestycje często koncentrują się na konserwacji i ochronie środowiska, ponieważ zmiany klimatyczne stanowią krótko- i długoterminowe zagrożenie dla naszej planety i jej mieszkańców. Chyba nikogo nie dziwi, że obecnie jest to jeden z największych trendów finansowych wpływających na rynki finansowe i decyzje inwestycyjne. 

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) przy ONZ alarmuje, że od 1970 r. temperatura powierzchni Ziemi wzrosła szybciej niż w jakimkolwiek innym 50-letnim okresie w ciągu co najmniej ostatnich 2000 lat ^[4]. Przewiduje się, że w ciągu najbliższych dekad średnia globalna temperatura będzie wyższa o co najmniej 1,5°C w porównaniu do poziomu temperatur z okresu sprzed uprzemysłowienia, co będzie miało wpływ na środowisko i ludzi na całym świecie. 

Komisja Europejska niedawno opracowała rozporządzenie w sprawie systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju ^[5], aby pomóc firmom i inwestorom w ustaleniu, czy dana działalność gospodarcza jest ekologiczna. Rozporządzenie określa sześć celów środowiskowych: 

1. Łagodzenie zmian klimatu

Przejście z paliw kopalnianych na czystą, odnawialną energię odgrywa kluczową rolę w walce ze zmianami klimatu, ponieważ redukuje globalne ocieplenie. Zaledwie 23% energii zużytej w Unii Europejskiej w 2022 r. pochodziło z odnawialnych źródeł energii. Celem jest zwiększenie tego udziału do 45% w 2030 roku ^[6] 

2. Adaptacja do zmian klimatu

Zmiana dotychczasowych nawyków i stosowanych rozwiązań pomoże chronić nas samych i środowisko przed skutkami zmian klimatycznych. W tym celu można na przykład zainstalować panele słoneczne na dachu. 

3. Zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych i morskich

Powyższy cel można osiągnąć na przykład przez planowanie zrównoważonych miejskich systemów odwadniania przed rozpoczęciem budowy osiedli mieszkaniowych. 

4. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym

Plan działania Komisji Europejskiej dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym ^[7] zakłada zrównoważoną konsumpcję i ograniczenie ilości odpadów przez promowanie internetowych platform handlowych do sprzedaży i kupna towarów używanych, a także wspieranie zakładów recyklingu. 

5. Zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola

Działanie obejmuje zbiórkę i transport odpadów niebezpiecznych, które mogą szkodzić zdrowiu ludzi i środowisku. 

6. Ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów

Wysiłki w tym kierunku mają koncentrować się na ochronie i odbudowie siedlisk, ekosystemów oraz gatunków. Z informacji Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) wynika, że około miliona gatunków roślin i zwierząt jest zagrożonych wyginięciem ^[8]. Wiele z nich może zniknąć w ciągu najbliższych dekad – to więcej niż kiedykolwiek w historii ludzkości. 

Dostawca usług inwestycyjnych lub funduszu może korzystać z różnych strategii inwestycyjnych, aby realizować cele środowiskowe lub zrównoważone. Oto kilka przykładów.

Integracja ESG

Uwzględnienie ryzyk ESG i związanych z nimi możliwości stanowi integralną część standardowych analiz finansowych i decyzji inwestycyjnych. Potencjalny pozytywny i negatywny wpływ kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju na kondycję finansową firmy jest wyraźnie określony i może oddziaływać na decyzję inwestycyjną.

Wykluczenie niektórych firm

Selekcja negatywna polega na wyłączeniu z procesu inwestycyjnego konkretnych firm, które nie spełniają celów ESG. Po zapoznaniu się z raportami finansowymi firmy i ocenami zewnętrznymi zarządzający funduszem decyduje, które inwestycje wykluczyć. 

Pierwszorzędne opcje

Zarządzający inwestycjami lub funduszami celowo wybiera spółki, które są liderami w kwestiach ESG lub osiągają najlepsze wyniki w swoim środowisku, kategorii lub klasie, w oparciu o ustalone kryteria. Zamiast wykluczać określone działania lub sektory, zarządzający skupiają się na znalezieniu firm, które dokładają wszelkich starań, aby spełnić kryteria z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego. 

Zaangażowanie i głosowanie

Zespół inwestycyjny lub akcjonariusze korzystają ze swojego prawa głosu, aby wpływać na działalność lub zachowanie spółek, w które dokonano inwestycji. Mogą głosować nad propozycjami klimatycznymi dotyczącymi wycofywania paliw kopalnianych lub naciskać na dyrektorów firm, aby zwiększyli różnorodność na stanowiskach kierowniczych. 

Podejście tematyczne

Fundusze inwestycyjne mogą koncentrować się na konkretnej kwestii związanej ze zrównoważonym rozwojem, np. na przedsiębiorstwach zajmujących się wytwarzaniem energii odnawialnej lub pracujących nad innowacjami w sektorze opieki zdrowotnej. 

Inwestowanie zaangażowane społecznie

Środki są inwestowane w firmy, organizacje i fundusze w celu osiągnięcia zwrotu finansowego i wywarcia wymiernego, pozytywnego wpływu na społeczeństwo i środowisko. Inwestycje tego typu są zwykle dostosowane do konkretnego projektu. 

Możesz przeprowadzić badanie due diligence na własną rękę oraz przejrzeć sprawozdania firmy i zestawienia dotyczące funduszy, aby sprawdzić, jak pozycjonują się w odniesieniu do ESG i czy przestrzegają powyższych zasad. Jeżeli nie masz czasu na przeprowadzenie dogłębnej analizy, zainwestuj w gotowy portfel inwestycyjny ukierunkowany na ESG.

Możesz też zajrzeć do światowego indeksu zrównoważonego rozwoju Dow Jones ^[9], który stanowi globalny punkt odniesienia do identyfikowania firm mocno zaangażowanych w kwestie ESG. 

Inwestorzy i konsumenci przywiązują coraz większą wagę do kwestii zrównoważonego rozwoju. Fundusze inwestycyjne i spółki stoją przed wyborem i mogą zdecydować się na wykluczenie praktyk lub działań mających negatywny wpływ na środowisko. Niektóre podmioty idą o krok dalej i aktywnie inwestują w spółki i rozwiązania, które pozytywnie wpływają na społeczeństwo lub środowisko. 



Inwestorzy indywidualni wciąż mogą mieć wątpliwości, czy spółka lub fundusz faktycznie ma charakter zrównoważony i podziela ich wartości. Z czasem mierzenie stopnia zaangażowania w ESG i wyników zrównoważonych inwestycji stanie się łatwiejsze, ponieważ krajowe i międzynarodowe organy regulacyjne wdrażają inicjatywy strategiczne i ramy regulacyjne określające i regulujące kwestie związane z inwestycjami zrównoważonymi. 

Źródła:

[1] Morgan Stanley: Sustainable Signals 2023 

[2] Komisja Europejska, Rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych

[3] IDM, Branżowy update legislacyjny, sierpień 2024

[4] IPCC: AR6 Synthesis Report, Climate Change 2023 

[5] Komisja Europejska: Rozporządzenie w sprawie systematyki dotyczącej zrównoważonego rozwoju 

[6] Komisja Europejska: Cele związane w zakresie energii ze źródeł odnawialnych (treść w j. angielskim, Renewable energy targets) 

[7] Komisja Europejska: Plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym (treść w j. angielskim, Circular economy action plan) 

[8] Raport ONZ: Sprawozdanie na temat drastycznie pogarszającego się stanu środowiska i wskaźnika wymierania gatunków (treść w j. angielskim, Nature’s Dangerous Decline ‘Unprecedented’; Species Extinction Rates ‘Accelerating’) 

[9] Indeksy S&P Dow Jones: Światowy indeks zrównoważonego rozwoju Dow Jones (treść w j. angielskim)